Gayrimenkul Hukuku, taşınmaz malların mülkiyeti, edinilmesi, kullanılması, devri ve korunması gibi konuları düzenleyen hukuk dalıdır. Bu hukuk dalı, taşınmazların alım-satımı, kiralanması, ipotek edilmesi gibi işlemleri ve bu işlemlerle ilgili doğan hakları ve yükümlülükleri içerir. Türkiye'de gayrimenkul hukuku, Türk Borçlar Kanunu, Tapu Kanunu ve Türkiye'deki yerel düzenlemelerle belirlenmiştir.
Taşınmaz Mal: Gayrimenkul hukuku, taşınmaz malları (arazi, bina, daire, arsa gibi) kapsar. Taşınmaz mallar, mülkiyet hakkı, sınırlı ayni haklar (ipotek, intifa, irtifak hakkı gibi), kullanma ve yararlanma hakkı gibi çeşitli haklarla ilişkilendirilmiştir.
Mülkiyet Hakkı: Taşınmaz malın tam hak sahibi olma hakkıdır. Mülkiyet hakkı, malın üzerinde tasarrufta bulunma yetkisi verir ve bu hak, Türk Medeni Kanunu'nda (TMK) detaylı olarak düzenlenmiştir.
Sınırlı Ayni Haklar: Mülkiyet hakkının sınırlanmış şekilleridir ve taşınmaz mallar üzerinde üçüncü kişilere tanınan belirli haklardır. Örneğin, ipotek hakkıyla taşınmaz mal bir borcun teminatı olarak gösterilebilir.
Tapu Sicili: Taşınmaz malların mülkiyeti ve sınırlı ayni haklar, tapu siciline kaydedilir. Tapu sicili, taşınmaz malların hukuksal durumunu belirleyen resmi bir kayıt sistemidir ve Türkiye'de Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından yönetilir.
Türkiye'de gayrimenkul hukuku çeşitli yasal düzenlemeler ve uygulamalarla şekillenmektedir:
Mülkiyet Edinimi: Türk Medeni Kanunu'na göre, taşınmaz mal mülkiyeti, tapu siciline kaydedilmek suretiyle edinilir. Mülkiyet devri işlemleri noterliklerde yapılan sözleşmelerle ve tapu siciline tescil edilerek gerçekleştirilir.
İpotek ve Rehin: Taşınmaz mallar, borçluların borçlarına karşılık olarak ipotek veya rehin verilebilir. İpotek, bir taşınmazın üçüncü bir kişi lehine borç güvencesi olarak gösterilmesi anlamına gelir.
Kira Sözleşmeleri: Gayrimenkullerin kiralanması, Türk Borçlar Kanunu'nda düzenlenmiştir. Kiracı ve kiraya veren arasında yapılan kira sözleşmeleri, belirli veya belirsiz süreli olabilir ve tarafların haklarını koruyan hükümler içerir.
İmar Hukuku: Taşınmaz malların kullanımını ve imar durumlarını düzenleyen hukuk dalıdır. İmar planlarına ve yönetmeliklere uygun olarak taşınmazların kullanılması ve geliştirilmesi gerekliliklerini içerir.
Gayrimenkul hukuku, Türkiye'de ekonomik ve toplumsal yaşamın önemli bir parçasını oluşturur. İnşaat sektörünün gelişimi, şehirleşme süreçleri ve mülkiyet haklarının korunması gibi konular, gayrimenkul hukukunun etkin uygulanmasını gerektirir. Ayrıca, yatırımcıların taşınmaz mallara güvenle yatırım yapabilmesi, ekonomik istikrarın sağlanması açısından büyük önem taşır.
